Het is ook verstandig om in dit stadium al ergens anders over na te denken, namelijk: wie gaan jouw proeflezers worden? Natuurlijk lees ik met je mee tijdens dit traject, maar daarnaast heb je ook zeker anderen nodig die de nodige feedback leveren. Heel spannend, maar wel heel belangrijk en bedenk ook zeker welke mensen jouw waardevolle feedback gaan geven, dus zowel positief als ‘negatief’ (wat natuurlijk helemaal niet negatief is. Dat noemen we liever een leermoment waar alles nog fantastischer van wordt dan het nu al is!) Het nadenken over proeflezers zorgt ook voor een stok achter de deur, want wanneer kunnen zij de eerste teksten van jou verwachten?

Bij het uitkiezen van proeflezers zijn een aantal aspecten belangrijk. Ik raad je aan er minimaal vijf te vragen en zeker niet te wachten tot je boek helemaal af is. Je teksten laten proeflezen kan juist ook al heel goed als je de eerste hoofdstukken hebt geschreven. Als meerdere mensen precies dezelfde opmerkingen hebben, weet je dat je daar in het vervolg op moet letten tijdens het schrijven. Dat scheelt heel wat herschrijven achteraf!

Laten we naar de belangrijke aspecten gaan. Je proeflezers moeten in elk geval aan deze eisen voldoen:

• ze zijn betrouwbaar: je weet van deze mensen dat je écht iets kunt met hun opmerkingen. Ze sparen je niet omdat je zo aardig bent, want juist door hun feedback kan jouw verhaal naar een beter level getild worden en dat gunnen ze je van harte.
• ze zijn professioneel lezer: deze mensen moeten wel enigszins iets met boeken hebben, anders gaat het jullie allemaal heel veel energie kosten en zullen ze geen bruikbare feedback aandragen.
• ze zijn onderdeel van je doelgroep en/of weten hier veel vanaf: bijvoorbeeld een juf als je een kinderboek schrijft.
• ze zijn niet intimiderend: jij moet natuurlijk straks nog wel je boek op durven sturen.

Naast een aantal ‘normale lezers’ is het van belang om ten minste één persoon uit te zoeken die al iets heeft met het thema waar jij over schrijft. Zo kan hij/zij even checken of alles wel goed beschreven is of het aangeven als er nog kritieke punten missen. Ook fictieve boeken kunnen bepaalde thema’s hebben waar de schrijver dan vaak al veel vanaf weet, maar waarbij het ook geen kwaad kan om een tweede paar ogen te laten kijken naar eventuele blinde vlekken.

Iemand die goed is met taal, is (in elk geval) helemaal aan het eind van het schrijfproces ook een aanrader als je van jezelf weet dat je daar geen ster in bent. En al ben je dat wel, ook dan kun je vaak nog een extra check gebruiken.

Ik wil je wel vast op het hart drukken dat dit jouw verhaal is, dus uiteindelijk bepaal je alles zelf. Toch is het heel belangrijk om ook ‘buitenstaanders’ bij jouw proces te betrekken. Als je ergens zo diep in zit als straks bij jouw boek het geval is, krijg je nou eenmaal last van wat blinde vlekken en het is natuurlijk zonde als je niemand hebt die die er voor je uithaalt.

Opdracht

Stel een lijstje op met minstens 5 mogelijke proeflezers en stuur ze een berichtje met de vraag of ze inderdaad jouw boek zouden willen proeflezen zodra hij (deels) af is. Schrijf je een kinderboek? Neem dan naast wat kinderen en volwassenen ook bijvoorbeeld een juf mee in je lijstje. Die kan (nogmaals) kritisch kijken of het verhaal geschikt is voor de door jou gekozen leeftijd.

Heb je een ja? Plan dan direct een eerste datum waarop jij de eerste paar hoofdstukken aanlevert als stok achter de deur. In je gemaakte planning kun je opzoeken wanneer dat ongeveer gaat zijn. Natuurlijk afhankelijk van de lengte van jouw hoofdstukken, daar zijn namelijk geen keiharde regels voor, maar vanaf 5000-10000 woorden kun je het sowieso al op gaan sturen.